Het spook van vergeten

Het dagboekje ligt soms weken onaangeraakt onder de koffietafel. Terwijl mijn dochter zich razendsnel ontwikkelt, vergeet ik op te schrijven wat ze doet en zegt. Deze week: ‘Mama weg, jammer, mama lief’. Maar ook: de armen over elkaar gooiend, met haar booste blik, nadat ik het schilmesje heb afgepakt: ‘Mes van mij! Mes van Izzy!’ Of hoe ze acteert dat ze moe is, zodat ik haar naar boven breng waarna ze hoopt met haar speen weer naar beneden te komen. (‘Nee, speen blijft boven. Wil je weer naar beneden?’ ‘Jahaa. Peen mee, peen mee’) Nu weet ik het nog. Over een paar weken ben ik het kwijt. Het is simpelweg te veel om te onthouden. Ik neem mezelf voor vaker te schrijven, en dat voornemen deel ik dan met het boekje. Later, als ze, wie weet, kinderen krijgt, geef ik het haar. Ze zal aan de intervallen zien dat ik een lapzwans ben, ze zal te veel nooit weten, want we vergeten. Zo gaat dat.

Gisteren was ik op bezoek bij een vriend. Hij vroeg me of ik zin had om langs te komen. Ook appte hij me een link naar een nummer van een muzikale held van me. Op zijn eenzame reis, eentje die nooit eindigt, was hij het tegengekomen en het had hem geraakt. Zo’n twee maanden geleden voelde een van zijn twee puberdochters zich niet zo lekker. Een week later schoven we, ik, mijn vrouw en andere vrienden, in de vrieskou achteraan in de rij bij het zalencentrum van een dorp waar ik nog nooit was geweest. De rij liep tot voorbij de dorpsgrens. Haar medescholieren, allen in het wit, hadden een bloem bij zich. De rest ook. In de rij werd gemompeld, bij de uitgang gehuild, soms hard. Meer dan het geluid viel de stilte op. Murw schuifelde de rouwslang richting kist. Nooit zal ik een leerling tijdens een bespreking nog levenloos noemen. Kijkend naar de open kist, zag ik hoe een levenloze puber er echt uitziet.

Mijn vriend, mager, holle ogen, glimlachte en greep iedere angstig toegestoken hand stevig vast. Voor mij omhelsde hij een klasgenote van zijn dochter die in tranen uitbarstte toen ze voor hem stond. Ze leek ‘sorry’ te stamelen alsof er schuld was en die te nemen het enige wat restte. Een paar dagen later nam de vriend het voortouw tijdens de crematie. Hij nam de uitpuilende zaal mee naar zijn angst voor de toekomst en zijn wanhoop in het nu. Maar het meest kwamen zijn herinneringen aan bod. ‘Als er wedstrijden lekker liggen zouden zijn, wonnen wij zeker’, hadden ze ooit op een luie zondagochtend met z’n tweeën besloten.

‘Ik wil alles opschrijven’, zei hij gisteren. ‘Alles van toen ze nog leefde. Alles wat ik nu meemaak. Het proces, het verdriet, de pijn. Ik ben bang dat ik vergeet.’ Als de herinnering het enige is wat rest, omdat er geen nieuwe ervaringen komen, moet ook de pijn onthouden worden. Zo gaat dat.

‘Mama, mama, buiten poken. Eng!’

‘Spoken zijn niet eng’, hoor ik mijn vrouw zeggen. Het dagboekje ligt onder de koffietafel.