Positiever

 Deze column verscheen op 12 maart 2025 in de Groenlose Gids en Elna.

‘Schrijf toch eens wat positievere stukjes!’. De man overviel me. Het was carnaval, de zon scheen en ik had een biertje in m’n hand; een prima situatie om m’n mond vol tanden weg te lachen en door te lopen. Ik had de carnavalist graag snedig van repliek gediend, maar ad rem ben ik niet. Zijn opmerking bleef me wel bij. Ook in mijn eigen omgeving krijg ik regelmatig te horen dat ik een pessimist ben. Misschien klopt dat. Maar in m’n stukjes viel het toch mee? Ik dacht dat ik mijn bijtende cynisme prima kon verbloemen met wat mooie woorden, lichte ironie of een sprankje hoop. Nee dus, kennelijk las men er dwars doorheen.

Ik vergat het voorval. De alcoholische gloed van de carnaval liep naadloos over in strakblauwe dagen die weinig moeite deden de belofte van de naderende lente nog uit te stellen. Mijn kinderen lachspeelden, mijn vrouw had koffiegezet, en ik las buiten de krant. Geluk op de vierkante meter; louter positiviteit. Het was de warmste 8 maart ooit en ik las een interview met een nieuwbakken hoogleraar oceaan- en klimaatverandering.

In een somber gesprek legde hij uit hoe de enorme energieopslagcapaciteit van de oceanen de opwarming nog eeuwen door zal laten gaan tot ver voorbij leefbare temperaturen. ‘We zijn onderweg naar een zwart gat’, betoogde hij overtuigend. Plotseling snapte ik het. De klimaatwaarheid was de reden waarom mensen zichzelf niet langer informeerden, angstig ronddoolden in de fabeltjesfuik van alternatieve waarheden, of zich ter afleiding overgaven aan een zinloze cultuuroorlog. De door miljardairs en autocraten georkestreerde ineenstorting van de westerse samenleving is slechts de projectie van de ineenstorting waar het echt om gaat: die van biodiversiteit, klimaat en milieu.

En in die wereld zou ik optimistisch moeten blijven. Godsonmogelijk. Een optimist is immers een slecht geïnformeerde pessimist. Alhoewel: de klimaatwetenschapper had zichzelf gedwongen positief te blijven. We kunnen de effecten dempen als we grote hoeveelheden broeikasgassen uit de lucht halen, wist hij. Dat is mogelijk als we volop samenwerken. Aan de andere kant van de oceaan had Elon Skum ongewild zijn gat in de verdediging getoond. Hij zei dat empathie de grootste zwakte was van de westerse samenleving. Zonder verdeeldheid en woede zijn hij en de olichargenklasse dus kansloos. Als we samenwerken om de echte crisis te bestrijden en juist wel bereid zijn ons in te leven in de ander, slaan we wellicht twee vliegen in één klap. De carnavalist had dus toch gelijk. Er is genoeg reden om positiever te zijn.

‘Doe eens niet zo negatief’.  Dat had ik moeten antwoorden. Maar ja, ruim een week te laat. Zoals het eigenlijk voor alles te laat…

Oh, nee. Sorry. Niks gezegd.