Toneelstuk

 Deze column verscheen op 23 november in de Groenlose Gids. Context: Eens in de twee jaar vindt er een groot reenactment-evenement plaats rondom de Slag om Grol.

Groenlo is weer Grolle. 2024 is 1627. Het leukste toneelstuk van Nederland begint. De molen staat en de kampementen zijn opgetrokken.1500 acteurs van over de hele wereld en minstens zoveel lokale figuranten zullen Groenlo bijna 400 jaar terugsturen in de tijd. Het verhaal is bekend. Frederik Hendrik verdreef de Spaanse overheerser uit ons vestingstadje waarmee hij het einde van de oorlog bespoedigde en zo hielp aan de totstandkoming van een vorm van godsdienstvrijheid. Ook bekend: de Grollenaren van 1627 stonden niet echt te juichen toen het staatse leger als overwinnaar de stad binnentrok. Voor de katholieke Grollenaren was het leven goed geweest onder de Spaanse overheersers. Gelukkig zijn de Grollenaren door de eeuwen heen wijzer geworden en juichen we nu wel voor de stedendwinger.

Alhoewel; het politieke amateurtoneel dat nu in Den Haag wordt opgevoerd, is toch meer dan gemiddeld mogelijk gemaakt door diezelfde wijze Grollenaren. Driekwart heeft immers gestemd op een van de hoofdrolspelers: een man zonder programma, de politieke woordvoerster van de agrolobby, de Grote Leider van haat en uitsluiting die een eenmansclub runt, of de chronische leugenaar van de partij voor de rijken.

Hoewel dit Haagse drama zich inmiddels van dieptepunt naar dieptepunt sleept, zit het gelukkig ook vol kluchtige momenten. Zo is er de actrice die minister speelt van het ministerie van landbouw, visserij, voedselzekerheid (alleen al grappig omdat onze boerensector juist nauwelijks iets met voedselzekerheid te maken heeft en alles met export) en natuur. Zij sloopte met veel bombarie het resultaat van de noeste arbeid van provincies die het inmiddels gelukt was plannen te maken om landbouw en natuur veel toekomstbestendiger te laten samenwerken. Dat deed ze zonder enig idee over wat er na haar sloopwerk moest gebeuren. Of de ‘ik-ben-beleid’-Minister van asiel en migratie die er lustig op los improviseert om het publiek te laten geloven in een niet bestaande crisis zodat de volksvertegenwoordiging buitenspel gezet kan worden en vluchtelingen gewoon weer van alles de schuld kunnen krijgen. Of als, wanneer een of ander bewindspersoon weer iets onbegrijpelijks, tegenstrijdigs of onwaars heeft gezegd, de Grote Leider zijn opperminister het podium op stuurt om iets recht te wauwelen wat krom is. Je kunt er allemaal best de lol van inzien.

Het is dus allemaal heus niet zo erg. Als je naar de ontwikkelingen kijkt in andere landen waar ultra-conservatieven de scepter zwaaien, weet je dat ook hier dit schandalige non-beleid erop gericht is om beetje bij beetje af te breken wat door de jaren heen is opgebouwd: godsdienstvrijheid, democratie, gelijkheid, vrijheid van onderwijs, persvrijheid, zelfbeschikking, vrijheid om te zijn wie je bent. Maar dat laten Nederlanders, en zeker Grollenaren, uiteindelijk zeker niet gebeuren. Wij zijn immers gesteld op onze vrijheid en je kunt alleen je eigen vrijheid beschermen door te vechten voor die van een ander. Soms duurt het alleen even om dat in te zien.

En daar is tijd voor. Eerst zijn wij de acteurs en gaan we bier drinken uit stenen pullen en elkaar lallend op de rug slaan. En dan halen we Frederik Hendrik binnen als de held die ons het begin van vrijheid gaf. Vanaf dat moment komt de wijsheid vanzelf.