Een zinloos bestaan

In een vlammend betoog overtuigde de leerling haar klasgenoten van de zinloosheid van het bestaan. Maar ook van de vrijheid die dat met zich meebracht. Juist omdat het leven geen doel dient, ben je vrij een leven te leiden vol passie en verzet, was haar boodschap. Ze had veel gelezen over het absurdisme van Albert Camus en ze had haar aantekeningenboekje vol gekalkt. Ze wist waarover ze sprak, de leerlingen waren onder de indruk en bij mij liep een traan over m’n wang. 

Want ze heeft gelijk. Het idee dat je een kloppend verhaal kunt maken van het leven, een verhaal waarin willekeurige gebeurtenissen een hoger doel dienen, is net zo aandoenlijk als dat het onzin is. Maar we hebben ook geen verhaal nodig, geen geloof om ons aan vast te klampen. Geen God, geld of Geert zorgt voor verlossing. En juist dat maakt ons vrij een leven te leiden zonder verwachtingen of teleurstellingen, zonder hoop of wanhoop. Maar ook een leven waarin we er, ondanks alles, samen iets van kunnen maken. 

Wat me ook ontroerde was het prachtige proza waarin ze haar boodschap verpakte. Ze was tot in de puntjes voorbereid, en had haar hele betoog uitgeschreven in goed geformuleerde samenhangende zinnen. Een zeldzaamheid. Het nakijken van handgeschreven werk van leerlingen begint namelijk vaak met de ontcijfering van geheimschrift. Spelfouten, onleesbare handschriften en onbegrijpelijke zinnen zijn eerder regel dan uitzondering. En dit is geen mening van een ouder wordende docent die vindt dat vroeger alles beter was. De Nederlandse jeugd bungelt al jaren onderaan de internationale schrijf- en leesvaardigheidslijstjes. Een flink deel van de kinderen verlaat de basisschool zonder aan het fundamentele taalniveau te voldoen. Dat wordt op de middelbare school niet beter. Een op de vijf leerlingen verlaat de school laaggeletterd. 

De oorzaken van deze schrijnende situatie zijn duidelijk. Pen en papier worden thuis en op school zelden gebruikt terwijl onderzoek aantoont dat schrijven met een pen de hersenen veel sterker stimuleert dan een toetsenbord doet, waardoor je beter onthoudt en beter leert. De ontlezing en socialemediaverslaving doen de rest. We hebben toegestaan dat een flink deel van een hele generatie als zombies door het leven gaat; niet leest, zich nauwelijks kan concentreren, slecht gedachten onder woorden kan brengen en daardoor oppervlakkiger nadenkt. 

En dus is het tijd voor een taaloffensief in Oost Gelre. Tijd om met passie en overgave in verzet te komen tegen de zombieficering van de jeugd. En daar is iedereen voor nodig. Ouders, overheid, leraren en kinderen die alles uit hun taak, hun functie, hun werk en hun leven willen halen. De mobieltjes moeten uit de school; de laptops moeten in de tas. Er moet langdurig gelezen worden en gestructureerd geschreven. We moeten onze jongeren het zinloze leven gunnen. Een leven dat in vrijheid wordt geleefd, omdat ze niet langer gevangen gehouden worden door de dopaminekick van hun TikTok-verslaving. Een leven waarin ze leren lezen, schrijven en denken. Waarin ze leren verantwoordelijkheid te nemen voor een echte eigen mening. Alleen dan kunnen ze vrij zijn en zich verzetten tegen de zinloosheid van het bestaan.

Het leven heeft geen zin. Maar wij toevallig wel.