Immoreel

 Deze column verscheen in de Groenlose Gids tijdens de oorlog die Rusland begon in Oekraïne en op de dag van de gemeenteraadsverkiezingen.

De persoonlijkheidscultus in de politiek die we kennen uit Den Haag speelt in Oost Gelre bijna geen rol. Hier stemmen we niet op de hardste schreeuwers die het meest mediageniek zijn. Het lijsttrekkersdebat in De Mattelier was vorige week een oase van wederzijds respect en ging over de inhoud. Er werd niet gescholden en omdat feiten aan de basis lagen van het gesprek vlogen de meningen niet uit de bocht. Hier geen lokale afdeling van anti-democratische Putinverstehers. Ja, ook in Oost Gelre is er wel een kandidaat die zichzelf naar goed Haags voorbeeld op een voetstuk plaatst met een metershoog billboard als surrogaat voor een standbeeld met daarop iets als Kiezen is zo moeilijk niet; stem Piet. Maar met een beetje goede wil, valt daar de ironie ook nog wel van in te zien. En ook de wethouder imiteert met zijn leus ‘bouwen, bouwen, bouwen’ het populisme van een Haagse partijgenoot. Maar in Oost Gelre snijdt die leus ook wel weer hout.

Hier spelen lokale belangen, geen landelijke. Toch zien de landelijke partijen dat anders. Massaal storten de Haagse koppen zich op de lokale campagne. Terwijl Russische tanks de grens met Oekraïne overstaken speelde de premier lijstduwertje aan een babbeltafel op tv. Pas toen zijn mensen hem erop wezen dat de timing niet goed was, ging hij weg. Wel na de reclame-onderbreking. Zo kon hij als staatsman onder applaus de studio verlaten. +3 in de peiling. Een goede uitslag straalt dus af op Den Haag, een slechte ook. Dat is misschien jammer maar het biedt ook kansen. Als Den Haag vraagt om een signaal, kunnen ze het krijgen ook. Het beleid is de laatste 10 jaar immers gestoeld op en gaat gebukt onder een totaal gebrek aan moreel besef. En dat moet stoppen.

Dat de premier gewoon premier blijft als het leven van duizenden mensen al jarenlang één grote nachtmerrie is als gevolg van een heksenjacht onder zijn leiding is niet liberaal; het is immoreel. Dat, nu de tijd echt op is, nog steeds klimaatmaatregelen getraineerd worden om de belangen van grootvervuilers KLM, Tata en Shell niet te schaden is niet liberaal maar immoreel. Dat er 100 duizend daklozen zijn in het rijke Nederland, twee keer zo veel als een paar jaar geleden, is niet liberaal; het is immoreel. Dat de jeugdzorg is afgebroken, dat er van de sociale advocatuur niets over is, dat bijna alle sociale huurwoningen vermarkt zijn aan investeerders zodat starters en mensen met een krappe beurs geen kans maken; met liberalisme heeft het allemaal niets van doen. Het is alleen maar immoreel. Iedereen die geen geld toevoegt aan de maatschappij, wordt er afgesneden. De waarde van een mens uitgedrukt in euro’s. Kom je onder nul, heb je geen stem en dien je als electorale doping. Je komt dan - asielzoeker of iemand met een uitkering - vlak voor de verkiezingen in het verdachtenbankje. Je bent lui, frauduleus of crimineel. Op grote oranje-blauwe posters word je ook deze keer weer weggezet als het schuim der natie, als iemand die een bed van een Oekraïense vluchteling bezet houdt of nippend aan een bacardi-cola in een hangmat uitkering trekt.

Het debat in De Mattelier heeft laten zien dat we uitstekende politici hebben. Ook bij de lokale partijen. Zowel op links als in het midden en ook op rechts. Daar hebben we dus geen probleem. Er is geen lokale reden de Haagse versie van liberalisme goed te keuren.

Egoïstisch is deze oproep wel. Dat geef ik toe. Ik doe het immers voor mijn kinderen. Ik wil dat ze alleen uit geschiedenisboeken over oorlog leren en dat ze een plek hebben waar je kunt leven; de aarde bijvoorbeeld. En ja, ik wil ook dat ze leren over eigen verantwoordelijkheid, eigen ontwikkeling en eigen initiatief. Dat het fijn is om geld te verdienen maar dat je waarde afhangt van wat je voor een ander en voor je omgeving doet. Best liberaal eigenlijk.