Menstruatiepijn

 Deze column verscheen in de Groenlose Gids van 21 december.

De leerlingen sommeerden mij het ook te ondergaan. Omdat ik geen goed smoesje kon bedenken zat ik enkele minuten later met vier elektroden op mijn onderbuik en maakte mee wat alle vrouwen enkele dagen per maand meemaken: menstruatiepijn. Met het opvoeren van het apparaatje werd de pijn ondraaglijker en baande het zweet zich een weg door de poriën op mijn voorhoofd. Ik voelde hoe het aantal ogen dat mij lachend aankeek snel groeide. Toen ik het niet meer aankon en de elektroden losrukte, bleek ik standje 23 bereikt te hebben. De dames die mij deze kwelling lieten beleven, gaven zelf aan dat standje 40 de echte pijn het dichtst benaderde. Dat van vrouwen verwacht wordt dat zij op deze dagen normaal functioneren is een diep ingesleten ongelijkheid.

Kleine daden

 Deze column verscheen in de Groenlose Gids van 23 november. De Knunnekes is de plaatselijke carnavalsvereniging.

Op de killing fields van Qatar heeft Oranje de eerste wedstrijd gespeeld. De aanvoerder droeg toch geen one love-aanvoerdersband. De Mafifa dreigde. De KNVB had z’n mond vol van een stevig statement, maar zwichtte. Best vervelend, al die doden, die mensenrechtenschendingen, de homohaat en de corruptie; een gele kaart is erger, moeten ze in Zeist gedacht hebben. Bovendien zijn we in Nederland ook niet vies van wat intolerantie en witteboordencriminaliteit. Zo bezien snijdt het verwijt van de godfather van de wereldvoetbalbond - volgens hem stelt het Westen zich nogal hypocriet op - nog hout ook. De wedstrijd zelf boeide zoals dit hele besmette wintertoernooi boeit: niet.  

We zien je wel weer

Onderstaande column verscheen in de Groenlose Gids van 26 oktober 2022, enkele dagen na de Slag om Grol, een tweejaarlijks reenactmentspektakel.

De oorlog is voorbij en Groenlo maakt de balans op. Vele duizenden bezoekers kwamen op het spektakel af, Grollenaren lieten zich met schitterende bouwwerken van hun zeventiende-eeuwste kant zien. De horeca kreeg het niet voor elkaar samen een slagmunt in het leven te roepen en probeerden allemaal voor zichzelf zoveel mogelijk munt te slaan uit deze vrolijke tourist trap. De plaatselijke uitbaters lieten zich dus van hun bekendste kant zien. Verder inhaleerde iedere bezoeker het equivalent van tientallen sigaretten aan houtvuurrook. Iedereen die drie dagen lang bij hun groepsvuur bleef nog veel meer. Leuk feestje maar niet geschikt voor mensen met kwetsbare luchtwegen.

Geluk

Deze column verscheen in de Groenlose Gids van 28 september 2022 

Door lichamelijke ongemakken en door twijfels en angst bevangen, verloor ik, eind vorige eeuw, het geloof in een goede afloop van mijn studie. Ik stopte. Mijn vader was docent en er heerste, net als nu, een lerarentekort. Ik kreeg een belletje van de toenmalige locatiedirecteur van mijn oude school omdat mijn vader hem erop had gewezen dat ik misschien wel een vacature kon vervullen. Ik werd docent en haalde, al werkend, de benodigde diploma’s. Het beviel en ik ben nooit meer weggegaan.

We gaan lezen

 Onderstaande column verscheen in de Groenlose Gids van 31 augustus.

‘Waar komt u oorspronkelijk vandaan?’. Dat was me nog nooit gevraagd. In de eerste les van het jaar mogen ze natuurlijk alles vragen maar deze had ik niet zien aankomen. Ik vroeg me een paar tellen af of ik er anders uitzie. Had de Spaanse zon van mij een Sinto of Rom gemaakt? Dat leek me toch sterk. En dat was het ook. De namen van mijn kinderen deden, tja, on-Nederlands aan, zo meldde de vragensteller. Buitenlands dus.

Wonder

 Onderstaande column verscheen in de Groenlose Gids van 3 augustus 2022

Nu komkommertijd Nederland al een aantal zomers niet meer aandoet, moesten we hem zelf maar opzoeken. Geen betere plek daarvoor dan het erf van mijn moeder en haar man in Spanje. Dus togen we, met z’n vieren, vliegend over brandend Frankrijk, naar de Costa Blanca. Ik was toe aan vertraging. Het Nederland dat we achterlieten was in rep en roer, de aanblik intimiderend. Het maakte me steeds banger en steeds bozer. Afstand nemen dus.

Vieze Voeten

 Uit de Groenlose Gids van 6-7-2022

Er was een afscheid. We deden een stukje en er was een toespraak. Er werd lof gezwaaid en de spot gedreven maar de slottoespraak van de afscheid nemend voormalig teamleider zelf was het hoogtepunt. Hij was grappig en ontroerend maar zijn toespraak liet vooral een lange geschiedenis zien vol hoogte- en dieptepunten. Ik werd melancholisch en begreep niet waarom; ieder jaar namen er immers collega’s afscheid.  De volgende dag wist ik het. Ik besefte dat deze oud-teamleider, conrector, adjunct, of welke titel zijn functie in het continu veranderend bestuurlijk organogram dan ook droeg, van een uitstervend ras was: zelden waren er nog managers die echt deel van de school waren, die jarenlang hun stinkende best deden voor collega’s en voor leerlingen van wie ze ook de ouders kenden omdat ze deel waren van dezelfde gemeenschap. Daarom waren er ook veel oud-collega’s bij zijn afscheid, docenten en leidinggevenden die zelf ook gezichtsbepalend waren geweest voor de school. Regelmatig was ik het oneens met hem. Vaak ook eens. En vooral: uiteindelijk vond hij ook dat de leraar wist hoe de kerntaak, lesgeven, uitgevoerd moest worden, en dat om het even welke leidinggevende kwaliteit daar niets aan zou veranderen.  

De Boysbrug

 Deze column verscheen in de Groenlose Gids van 8-06-2022 en gaat over het afscheid van de voetbalclub van mijn jeugd.

De Grolse Boys waren old boys geworden en het Wilgenpark een woestenij. Dus vond het afscheid plaats bij café Halfweg waar soms werd gevoetbald en soms een bierbuikenballet in slow motion werd opgevoerd. Maar steeds was het met het fanatisme waar de jongens in rood ruim 70 jaar om bekend hadden gestaan. Om zo hard mogelijk te rennen en luidkeels kenbaar te maken dat je vrij staat, hoef je immers niet te kunnen voetballen. En dat je over een bal duikt, betekent niet dat er vanuit het doel geen aanwijzingen het luchtledige in geschreeuwd kunnen worden. Tussen de wedstrijden door werd, met een ice pack op de pijnlijke vijftigerskuit, uitgelegd welke net niet geslaagde actie tot de blessure had geleid. Maar op het veld of, zoals ik, als toeschouwer langs de lijn was iedereen weer even het kind, de tiener of twintiger die in een rood shirt ooit tot grootse daden in staat was geweest. Hoe ouder we werden, hoe beter we vroeger waren.

Gezakt

 Deze column verscheen in de Groenlose Gids van 11-05-2022

We haalden planten voor in de tuin. Na de grote verbouwing is het geld even op maar met dit weer ben je buiten en het oog wil ook wat. Dus na wat vruchteloze bezoekjes aan de grotere en dure tuincentra, de gifkwekers, belandden we bij het huis van mijn oud-leraar geschiedenis die ‘aan de kant van de weg’ verkoopt. Leuke, schone plantjes op een paar tafels, leuke prijzen en een bus om op goed vertrouwen het geld in achter te laten. We slaagden.

Verklaring omtrent het gedrag

 Deze column verscheen in de Groenlose Gids van 13-04-2022.

We zouden het wel even doen. De dochter moest maar een tijdje bij de zoon op de kamer om ruimte te maken. Een despoot met grootheidswaanzin was een land binnengevallen en nu was het oorlog in Europa. Miljoenen mensen probeerden de bommen en raketten te ontvluchten die, ondanks het oorlogsrecht, op hen gericht waren en waarop ‘groeten aan de kinderen’ geschreven stond. En ze moesten ergens naartoe. Waarom dan niet bij ons? Zo konden we echt wat betekenen in een wereld die zo snel verandert dat we de grip kwijtraken.

Immoreel

 Deze column verscheen in de Groenlose Gids tijdens de oorlog die Rusland begon in Oekraïne en op de dag van de gemeenteraadsverkiezingen.

De persoonlijkheidscultus in de politiek die we kennen uit Den Haag speelt in Oost Gelre bijna geen rol. Hier stemmen we niet op de hardste schreeuwers die het meest mediageniek zijn. Het lijsttrekkersdebat in De Mattelier was vorige week een oase van wederzijds respect en ging over de inhoud. Er werd niet gescholden en omdat feiten aan de basis lagen van het gesprek vlogen de meningen niet uit de bocht. Hier geen lokale afdeling van anti-democratische Putinverstehers. Ja, ook in Oost Gelre is er wel een kandidaat die zichzelf naar goed Haags voorbeeld op een voetstuk plaatst met een metershoog billboard als surrogaat voor een standbeeld met daarop iets als Kiezen is zo moeilijk niet; stem Piet. Maar met een beetje goede wil, valt daar de ironie ook nog wel van in te zien. En ook de wethouder imiteert met zijn leus ‘bouwen, bouwen, bouwen’ het populisme van een Haagse partijgenoot. Maar in Oost Gelre snijdt die leus ook wel weer hout.

Wél alle mannen

 Onderstaande column verscheen in de Groenlose Gids vlak na de aankondighing dat tegen de coronaverwachting in, carnaval toch door kon gaan.

Carnaval gaat door! Het langst regerende prinsenpaar ooit mag op carnavalszondag om 11 over 11 alsnog de scepter overdragen. Het is veilig genoeg, heeft Den Haag besloten. We mogen weer. De kloffies kunnen uit de kast, ‘t spul kump d’r an. De polonaise, de gezelligheid, de ouwe-jongens-krentenbrood, de nieuwe liefdes, het naast-de-pot-piesen en het bier. Het mooiste feest van onder de rivieren wordt erboven toch het best gevierd. Maar carnaval is ook: de verlekkerde blikken, de grijpgrage handjes, de te veel remmen los en het laveloze buitenkansje. Onder de anonimiteit van een laag schmink of beschermd door een steek en beneveld door de drank laten mannen soms de grens van het grensoverschrijdende gedrag te gemakkelijk vervagen.

De aller-eennalaatste

 Deze column verscheen in de Groenlose Gids midden in een lockdown.

Het was toch al 5 over 10 en café Kras was nog niet open. Dus klopte de betatoeëerde stamgast, gewezen zeeman, met zijn wandelstok dwingend tegen het slaapkamerraam van Mary en Andries. Zijn ochtendborrel stond onder druk. De ochtendknalpot van ons, 6 vwo’ers met een tussenuur en een jeugdig brutale ingeving, ook. Nadat Andries de deur had geopend, keken we, gezeten aan het schap, arrogant meewarig hoe de stamgasten, sneue alcoholisten vonden wij, aan de stamtafel met het Perzisch tapijtje hun eerste kopstoot nuttigden, hun eerste kaartje legden en hun eerste sjekkie opstaken. Wij gingen terug naar school. Zij bleven tot de avond viel.

De Avonden

Onderstaande column verscheen voor Kerst in de Groenlose Gids, net toen er weer een lockdown was aangekondigd.

Kerstverlichting aan een vlaggenstok verlicht het grote Niets; de suggestie van een boom. De dagen voor Kerst zijn dit jaar leger dan ooit. Donkerder ook. Of er licht aan het einde van de tunnel is, en wanneer we dat licht dan kunnen ontwaren, niemand die het weet.

De leerlinge staart verdrietig voor zich uit. Komend weekend nog één keertje sporten. Dan is het winterstop en lockdown tegelijk en is ook het laatste restje sociale leven voor een tijd voorbij. Weer de angst en weer de eenzaamheid. Geen café dus, geen stampende beat, geen gestolen zoen in een onverlichte steeg. Niets. Volwassen worden in isolement, een pandemie als belangrijkste herinnering aan de meest vormende tijd in je leven. De machteloosheid is voelbaar. Hoe geef ik haar hoop als ik het zelf niet heb?   

Het Meest

Onderstaande column verscheen in de Groenlose Gids naar aanleiding van de geboorte van Mees, de zoon van vrienden die enkele jaren geleden beide dochters verloren aan een erfelijke aandoening.

Je was er. Zomaar ineens. Je was wat niet meer gebeuren zou; een schitterende wending in de zwartste geschiedenis. Maar dat hoef je niet te weten. Je bent een tabula rasa, een onbeschreven blad. Je moet niets. Nou ja, behalve drinken dan, slapen en poepen. En je mag alles. Huilen bijvoorbeeld. En papa en mama onder spugen. Of plassen, net op het moment dat je verschoond wordt, met een mooi paraboolstraaltje op papa’s trui. Want hij was dit niet gewend hè, een jongetje. Dan krijg je dat. Bij mama lukt dat niet. Die doet het veel sneller.