Onderstaande column verscheen voor Kerst in de Groenlose Gids, net toen er weer een lockdown was aangekondigd.
Kerstverlichting aan een vlaggenstok verlicht het grote Niets; de suggestie van een boom. De dagen voor Kerst zijn dit jaar leger dan ooit. Donkerder ook. Of er licht aan het einde van de tunnel is, en wanneer we dat licht dan kunnen ontwaren, niemand die het weet.
De leerlinge staart verdrietig voor zich uit. Komend weekend nog één keertje sporten. Dan is het winterstop en lockdown tegelijk en is ook het laatste restje sociale leven voor een tijd voorbij. Weer de angst en weer de eenzaamheid. Geen café dus, geen stampende beat, geen gestolen zoen in een onverlichte steeg. Niets. Volwassen worden in isolement, een pandemie als belangrijkste herinnering aan de meest vormende tijd in je leven. De machteloosheid is voelbaar. Hoe geef ik haar hoop als ik het zelf niet heb?
‘De scholen moeten dicht, want het virus!’ ‘De scholen
moeten open, want de leerachterstanden!’ ‘Vaccinatieplicht, want anders komen
we hier nooit uit!’ ‘Geen vaccinatieplicht, want het recht op lichamelijke
integriteit!’ ‘Een lockdown, want het virus!’ ‘Geen lockdown, want de
ondernemers!’ ‘Vaccineer niet, want het middel is erger dan de kwaal!’
Ons houvast in tijden van een onzekere toekomst is de
overtuiging van ons eigen gelijk. Het gelijk dat niet bestaat. Met de juiste
woorden heeft iedereen altijd gelijk, en de ander altijd ongelijk. De waan van
de dag duurt al twee jaar en is verstikkend. Het perspectief is verdwenen en
gelijk hebben is het surrogaat. Een oorlog tussen spooklegers. Grote woorden,
anonieme bedreigingen, bewuste leugens, bijtende spot. Zelfgenoegzaam peilen we
de reacties. Hoe bozer de ander, hoe groter de erkenning.
Veel heb ik de leerling niet te bieden. Een goed gesprek
over stress, een luisterend oor en wat organisatorische maatregelen om de druk
te verlichten. De jaren kan ik haar niet teruggeven. Uitzicht op verbetering
ook niet.
Bijna Kerstmis. Misschien moeten we het anders doen. Twee
dagen lockdown. Niet tegen het virus maar tegen de gesprekken erover. Twee
dagen geen cynische tweet, geen veroordeling van beleidsmakers, geen
rondgepompte samenzwering, geen anonieme dreigementen, geen onderonsje over de
weigerbuurman. Het virus zal er niet door verdwijnen. Maar heel misschien komt
er perspectief voor in de plaats. Wat wil ik eigenlijk in het leven als het virus
weg is? En wat als het onverhoopt mocht blijven? Die vragen zijn voor iedereen
hetzelfde, in welke bubbel je ook leeft. De winkels zijn dicht. Leg dit jaar
geen pakjes onder de boom maar geef elkaar aan de kerstdis perspectief cadeau.
De bieb blijft gelukkig open deze keer. Misschien moet ik de
leerlinge aanraden De Avonden van Reve te lezen. Over Frits van Egters, een
gestolen jeugd en hoe de dagen tussen Kerst en Oudjaarsavond vlak na de oorlog
gevuld waren met angst en leegte; het grote Niets. Herkenning als het begin van
de oplossing.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten