Geroezemoes

Het geroezemoes op school is terug. Het klinkt zoals ik het me herinner uit de kelder van het Marianum. De plek waar vroeger conciërge Nico de bezem zwaaide, Jezus vanuit een Deux Chevaux over ons waakte en waar geen docent zich waagde. Het was er gezellig. Er werd gekletst en gekaart, gelezen en gelachen.

Toen de smartphone ons leven en dus ook het onderwijs binnen denderde leek het allemaal prachtig. Hippe trainers van kekke bureautjes maakten ons wegwijs in schier-oneindige mogelijkheden. Het lesaanbod zou gevarieerder worden, leerlingen gemotiveerder en de onderwijskwaliteit zou skyrocketen. Het tegendeel bleek waar. We raakten verslaafd en de drugs gingen mee het lokaal in. Het gevolg: de mentale gezondheid, het concentratievermogen en de leer- en leesvaardigheid holden achteruit. De zombieficering was een feit. We stonden erbij maar staarden ook zelf naar een scherm.

De kelder is een machinekamer geworden, Nico heeft plaatsgenomen naast Jezus maar de gangen en de aula op school ademen weer een beetje dezelfde sfeer. Te laat, maar beter laat dan nooit, werd de mobiel verbannen naar de kluis. De levendigheid kwam terug. Inmiddels wordt er gekaart en geschaakt en hebben sommigen zelfs een boek in de hand. We hebben nog een weg te gaan maar het begin is er. Tussen half 9 en half 4 worden de leerlingen niet meer hun scherm ingezogen, zijn de gesprekken terug, is er weer aandacht voor elkaar en, met een beetje geluk, volgen de prestaties vanzelf.

Goed nieuws dus. Toch staan we op het punt dezelfde fout te maken. Kunstmatige intelligentie is ons leven, dus ook de school, binnen gedenderd. Kekke bureautjes met hippe trainers vertellen ons hoe AI alles gaat veranderen; hoe AI lessen kan ontwikkelen, hoe het leerlingen slimmer kan maken en hoe de onderwijskwaliteit dus gaat skyrocketen. De mogelijkheden zijn eindeloos. Niemand wil de boot missen en iedereen loopt, gehypnotiseerd door de gouden beloftes, als lemmingen richting een nieuwe afgrond.

Het gaat als met de smartphone. AI creëert een generatie die zichzelf aanwent iedere opdracht te prompten. En met ieder zielloze werkstuk, iedere geïmiteerde opdracht en iedere geautomatiseerde samenvatting die uit de plagiaatmachines van de techmiljardairs rolt, zal de leerling minder leren nadenken. Tot het punt waarop geen enkele leerling zelf nog iets durft te doen. Bang om iets te creëren vanuit het niets, bang om fouten te maken. Totdat er alleen nog leegte is; niets meer om trots op te zijn. Misschien is het slim niet nog een keer te dagdromen over wat we hopen te winnen maar na te denken over wat we dreigen te verliezen. De smartphone is weg, het geroezemoes terug. Daar moeten we heel zuinig op zijn.

Maar misschien heb ik het mis. Ik vraag het ChatGPT wel.